Алисаның қайғаллығ Черинде полған чоруқтары (Alisanıñ qayğallığ Çerinde polğan çoruqtarı)
Alice’s Adventures in Wonderland in Shor
By Lewis Carroll, translated into Shor by Liubovʹ Arbaçakova
First edition, 2017. Illustrations by John Tenniel. Portlaoise: Evertype. ISBN 978-1-78201-189-7 (paperback), price: €13.95, £11.95, $15.95.Click on the book cover on the right to order this book from Amazon.co.uk!
Or if you are in North America, order the book from Amazon.com!
| «Нӧӧл анда,» оң тамажынма кӧргӱс-келип, айтты Машегеш, «Шляпник чатча. Анда тезе…» сол тамажынма кӧргӱсты, «Кӧрӱкай Қозан. Кемге парарзың, парчын пир. Ылардың ийгилериниң паштары чединместер.» | “In that direction,” the Cat said, waving its right paw around, “lives a Hatter: and in that direction,” waving the other paw, “lives a March Hare. Visit either you like: they’re both mad.” | |
| «Маға алын-парғаннар ноо керек полған?» теп, ынабан-салды Алиса. | “But I don’t want to go among mad people,” Alice remarked. | |
| «Пир-да небе иштеп полбассың,» айтты Машегеш. «Пис минде парчыларыбыстың улуғ сағыштарыбыс шық-парған— сен да паза мен да индигибис.» | “Oh, you ca’n’t help that,” said the Cat: “we’re all mad here. I’m mad. You’re mad.” | |
| «Слер меең пажым чединменчытқаның қайдың оңнапчызаар?» теп, сурады Алиса. | “How do you know I’m mad?” said Alice. | |
| «Эзе, улуғ сағыжың шық-парып, чӧрчаң,» тееди Машегеш. «Эткенде қайт сен миндизиң?» | “You must be,” said the Cat, “or you wouldn't have come here.” | |
|
||
| Льюис Кэрролл теп псевдонимы полтур, шын ады тезе Чарлз Латвидж Додсон (1832–1898), ол аттығ-шаптығ пасчыба анаң пӧгин пичиктиң ӱргедикчизы полуп, Оксфорд теп университеттиң Крайст Черч колледжинде иштептир. Ол колледжтиң ректоразынма—Генри Лидделлгебе маттап чағын арғыштар полтурлар. Қачен Льюис Кэрролл ыларға аймақтап парғанда, Генри Лидделлғаның қыстарынға: пойдаң Алисаба (1852 туген ч.) анаң ааң Лоринебе Эдитке теп улуғ қыс қарындаштарынға маң-сайа ныбақтар ызыб-одуртыр. Пир қатнап—1862 чылдың пичен айының 4 кӱннеринде—Кэрроллба ааң арғыжы улуғ (преподобный) Робинсон Дакворт, анаң ӱш қызычақ кебеге одур-келип, суғба тӱжӱп, суғ қажында пикник иштептирлер. Ол чоруқтың теминде Кэрролл пойуңнуң ныбағын, қайде Алиса пир инге кел-тӱжӱп, анаң қайғаллығ Черинде полған чоруқтарын ыларға ыс-пертир. Алиса по Кэрролл чооқтап-перген ныбақты аға пас-перзин теп сураптыр. Че, қанче-қанче тем эрткен соонда Кэрроллдың ысқан чооғу пазыл-партыр. Ааң соонда Кэрролл аға қоже пазып, полған чооғун арий пашқарақ эт-келип, анаң 1865 ч. ол ном издательствадаң шықтыр. Анаң пеере Алисаның қайғаллығ Черинде полған чоруқтары теп ныбақ маттап кӧп версийлербе пашқа-пашқа қааннардың тиллеринге кӧчӱрӱл-келип, шықтыр. Слердиң қолунда паштапқы шор тилинге кӧчӱрген ныбақ. | Lewis Carroll is the pen-name of Charles Lutwidge Dodgson (1832–1898), a writer of nonsense literature and a mathematician in Christ Church at the University of Oxford in England. He was a close friend of the Liddell family: Henry Liddell had many children and he was the Dean of the College. Carroll used to tell stories to the young Alice (born in 1852) and her two elder sisters, Lorina and Edith. One day—on 4 July 1862—Carroll went with his friend, the Reverend Robinson Duckworth, and the three girls on a boat paddling trip for an afternoon picnic on the banks of a river. On this trip on the river, Carroll told a story about a girl named Alice and her amazing adventures down a rabbit hole. Alice asked him to write the story for her, and in time, the draft manuscript was completed. After rewriting the story, the book was published in 1865, and since that time, various versions of Alice’s Adventures in Wonderland were released in many various languages. You are now holding the first translation to Shor, one of the rare Siberian languages. | |
| Шор қалық (тадэрлер)—Сибирьдең таралапчытқан чон-қалығы, пӱӱл Кемер теп турадың черлеринде чатча. Качен 2010 ч. перепись полғанда, 12 888 кижи қалтыр-но. Шор тили хакастың подгруппазының уйгуро-огузтардың группазында (Н. А. Баскаковтың классификациязынма) тюрк тилилеринге кирча. | The Shor are a small indigenous ethnic group of southern Siberia living in the south of the Kemerovo Province in Russia. The 2010 census listed 12,888 Shor people. The Shor language belongs to the Khakas subgroup of the Uigur-Oguz group of Turkic languages. | |
| Шор тили ийги диалектиг (прасспа кондом теп диалектары) анаң пашка қанче-қанче чооқтар (говорлар) парда полза, пӱӱлге тӧӧнче ол литературный тил теп полбан-қалды. Парчын шор номнарыба анаң қанче-қанче пособийлер прасстың диалегинме пазылған. | There are two dialects in the Shor language, Mras and Kondoma, as well as several local variants. However, Shor still has not fully developed into a literary language. The existing language textbooks were based on the Mras dialect. | |
| Льюиса Кэрроллдың Алисаның қайғаллығ Черинде полған чоруқтарын (қазақ тилбе Н. М. Демуровтың кӧчӱрген ныбағын) теп ныбағын Л. Н. Арбачакова кӧчӱрген. Ол 1989-1994 чч. Новокузнецк теп институтте шор тилбе литератураның кафедразында ӱргенген. Анда тӱген тилбе прас диалектың литературазынға ӱргеткеннер. Ол пойу тезе кондомның диалектийинге кирчытқан пызас теп (Чылығ-Суғдың) чооғунме чооқташ-чӧрӱп, қачен по ныбақты кӧчӱргенде, қайы-пре сӧстерин пойуңнуң чооғунма пасқан. | This Shor translation of Lewis Carroll’s Alice’s Adventures in Wonderland is based on the Russian translation of Nina Demurova. In 1989–1994, I studied in the Department of Shor Language and Literature of Novokuznetsk Pedagogical Institute. The literary Shor language taught there was based on the Mras dialect. At the same time, I am a native speaker of the Pızas (Çilissu-Anzass) variant of the Kondoma dialect of Shor. | |
|
—Любовь Арбачакова Междуреченск-Таштагол, 2016 г. |
—Liubovʹ Arbaçakova Mejdureçensk-Taştagol, 2016 |