صفحهٔ اصلی
تاکدا شینگن با نام رسمی میناموتو هارونوبو، نوزدهمین رهبر خاندان کای گنجی و شانزدهمین رهبر خاندان تاکدا در ولایت کای در قرن شانزدهم ژاپن و در اواخر دوره جنگهای داخلی موسوم به سنگوکو بود. شینگن بهعنوان فرماندار ولایت کای نیز خدمت میکرد. ولایت کای در دوران پدر او، تاکدا نوبوتورا، به اتحاد داخلی دست پیدا کرد و شینگن پس از به ارث بردن رهبری این خاندان، حمله به ولایت همسایه، ولایت شینانو را آغاز کرد و سرانجام پس از ۱۰ سال نبرد توانست آنجا را به قلمروی خود الحاق کند. در این سالها، نبردهای پنجگانه کاواناکاجیما که با اوئهسوگی کنشین در شمال ولایت شینانو رخ داد، شهرت بسیار دارند. شینگن خود را وقف مدیریت قلمرویش کرد و تصویب قوانین برای ولایت کای و ساخت «خاکریز شینگن» برای کنترل سیل در این راستا بودند. همسر پسر ارشد شینگِن، تاکدا یوشینوبو، از خاندان ایماگاوا بود و از آنجا که شینگن شروع به برنامهریزی برای حمله به سوروگا سرزمین خاندان ایماگاوا کرده بود، شینوبو که علیه پدرش شورش کرده بود پس از دستگیری مجبور به خودکشی شد. پس از غلبه بر خاندان ایماگاوا، شینگِن نقشه پیشروی به پایتخت آن زمان کیوتو را در سر داشت. برای این حمله نخست لازم بود از قلمروی توکوگاوا ایهیاسو بگذرد. او ایهیاسو را در نبرد میکاتاگاهارا شکست داد و وارد قلمروی او ولایت میکاوا شد، اما پس از پیروزی در این نبرد به علت بیماری درگذشت و نیروهایش مجبور به عقبنشینی شدند. تاکدا شینگن وصیت کرد که مرگ او را به مدت سه سال مخفی نگه دارند. آکیرا کوروساوا در فیلم کاگهموشا حوادث پیرامون پنهان نگه داشتن مرگ او را به تصویر کشیده است. پس از او پسرش تاکدا کاتسویوری که نسبت به پدرش از تواناییهایی کمتری برخوردار بود، به ریاست خاندان رسید.

- …از ورزش زورخانهای در ابتدا برای آموزش جنگجویان در ایران باستان استفاده میشد؟ (در تصویر)
- … نمایندهٔ واشینگتن، دی.سی. در مجلس نمایندگان ایالات متحدهٔ آمریکا حق رأی ندارد؟
- … چالازا زرده تخممرغ را در جای خود ثابت نگه می دارد؟
- … پس از درگذشت عسل بدیعی، که نخستین بازیاش در فیلم بودن یا نبودن با موضوع اهدای عضو بود، هفت عضو بدنش اهدا شد؟
- … یکی از دلایل مخالفت با احداث راهآهن در ایران، ترس از این بود که مردم اجساد مردگانشان را برای دفن به کربلا بفرستند و دولت عراق از «شلوغی قبرستانها» ناراحت شود؟
- … جایزهٔ صلح نوبل، برخلاف دیگر جوایز موقوفهٔ آلفرد نوبل، هرساله در کشور نروژ اهدا میشود؟
ویکیپدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکیپدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکیپدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب میشود. ویکیپدیای فارسی هم اکنون (۱ خرداد ۱۴۰۴ خورشیدی) ۱٬۰۳۹٬۹۵۱ نوشتار دارد.
- در مسابقهٔ یوروویژن ۲۰۲۵ که در کشور سوئیس برگزار شد، جیجی نمایندهٔ اتریش با اجرای قطعهٔ پاپ-اپرای «عشق هدررفته» به مقام اول دست یافت.
- حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) اعلام کرد که منحل شده و به شورش خود علیه ترکیه پایان داده است.
- رابرت فرانسیس پرووست (در تصویر) به عنوان پاپ لئو چهاردهم، اولین پاپ کاتولیک متولد ایالات متحده انتخاب شد.
- فریدریش مرتس به عنوان صدراعظم آلمان انتخاب شد و همراه دولت ائتلافی خود سوگند یاد کرد.
- هند به اهدافی در پاکستان حملات موشکی انجام داد و پاکستان تلافی نمود.
- بر اثر وقوع یک انفجار در اسکله شهید رجایی در بندرعباس، ۷۰ نفر کشته و بیش از ۱٬۲۰۰ نفر مصدوم شدند.
امروز: پنجشنبه، ۲۲ مه ۲۰۲۵ میلادی برابر ۱ خرداد ۱۴۰۴ هجری خورشیدی و ۲۳ ذیالقعده ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

روز جهانی تنوع زیستی، در اسرائیل: روز اورشلیم، در ایران: بزرگداشت ملاصدرا
- رویدادها
- ۱۹۶۰ - وقوع شدیدترین زمینلرزه سدهٔ بیستم میلادی در جنوب شیلی، جان ۵۷۰۰ تن را گرفت و امواج حاصل از آن تا ساحل غربی ایالات متحده و همچنین سواحل هاوایی و ژاپن پیش رفت.
- ۱۹۷۲ - ریچارد نیکسون با رفتن به مسکو، نخستین رئیسجمهور آمریکایی شد که از شوروی دیدن میکند.
- زادروزها
- ۱۸۱۳ - زادروز ریشارد واگنر آهنگساز معروف آلمانی
- ۱۸۴۴ - زادروز مری کست نقاش آمریکایی قرن نوزدهم
- ۱۸۵۹ - زادروز آرتور کانن دویل نویسندهٔ انگلیسی، خالق شخصیت شرلوک هولمز
- ۱۹۰۷ - زادروز لارنس الیویه بازیگر تئاتر لندن، برندهٔ جایزه اسکار
- ۱۹۰۷ - زادروز هرژه نویسنده و کاریکاتوریست بلژیکی، خالق ماجراهای تنتن
- ۱۹۲۱ - زادروز جلیل شهناز (در تصویر) از سرشناسترین نوازندگان تار و سه تار سدهٔ اخیر در ایران
- ۱۹۸۷ - زادروز نواک جوکوویچ تنیسباز حرفهای صرب
- درگذشتها
- ۱۳۶۲ - کشته شدن محمد بروجردی یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- ۳۳۷ - درگذشت کنستانتین یکم امپراتور روم
- ۱۵۴۵ - درگذشت شیرشاه سوری معروف به شیرخان، بنیانگذار پادشاهی کوتاهمدت سوری در شمال هند
- ۱۶۶۷ - درگذشت الکساندر هفتم از پاپهای کلیسای کاتولیک رم
- ۱۸۸۵ - درگذشت ویکتور هوگو شاعر و رماننویس فرانسوی، خالق بینوایان
- ۱۹۶۷ - درگذشت لنگستون هیوز شاعر، داستاننویس، نمایشنامهنویس و داستان کوتاهنویس آمریکایی
- ۲۰۱۰ - درگذشت مارتین گاردنر نویسندهٔ علمی اهل آمریکا