Edukira joan

Estoniako Indar Armatuak

Wikipedia, Entziklopedia askea
Estonian Defence Forces
Eesti Kaitsevägi
Estoniako Indar Armatuen armarria
Estoniako Indar Armatuen bandera
Sortu 1918ko azaroaren 12a (1918-11-12)
Egungo forma 1991eko irailaren 3a(1991-09-03)
Adar militarrak  Estoniako lurreko indarrak



Itsas armada



 Aireko armada
Egoitza Taillin
Webgunea mil.ee
Leadership
Lehendakaria Alar Karis
Lehen ministora Kristen Michal
Defentsa ministroa Hanno Pevkur
Komandante nagusia MG Andrus Merilo
Komandantziako sarjentu nagusia Enn Adoson[1]
Langileak
Adin militarra 18
konskripzio 8 edo 11 hilabete
Erreserba



216.483 gizon, 15-49 urte, 260.408 emakume, 15-49 urte



Jardunean dauden langileak 7.700 (3.500 konskripzio)
Erreserbako langileak 230.000 (38.800 erantzun azkarreko prestutasunean, 80 000k prestakuntza jaso dute)[2]
Hedatutako langileak 141[3]
Gastua
Aurrekontua 1.295 milioi euro (2024)[4][5]
BPGaren ehunekoa 3.43% (2024)[6]
Erlazionatutako artikuluak
Historia
Mailak Estoniako maila militarrak

Estoniako Indar Armatuak (estonieraz: Eesti Kaitsevägi) Estoniako Errepublikako indar militar bateratua da. Estoniako Indar Armatuak Estoniako Lurreko Indarrek, Estoniako Itsas Armadak, Estoniako Aire Armadak eta Estoniako Defentsa Liga paramilitarrak osatzen dute. Defentsa nazionalaren politikaren helburua da estatuaren independentzia eta subiranotasuna zaintzea eta bere lur eremuaren, ur territorialen, aire eremuaren eta ordena konstituzionalaren osotasuna mantentzea. Bere helburu nagusiak nazioaren eta indar armatuen oinarrizko interesak defendatzeko gaitasun sinesgarria garatzea eta mantentzea dira. Horretarako NATOko eta Europar Batasuneko estatu kideetako indar armatuekin duten elkarreragingarritasuna bermatzeko helburua dute, aliantza militar horietarako misioen sorta osoan parte hartzeko.[7]

Estoniako Indar Armatuek Estoniako Independentzia Gerran dute jatorria. 1918ko azaroan Alemaniako Iraultzaren lehen fasean Estoniako alemaniar okupazioa amaitu ondoren, Alemaniako ordezkariek formalki eman zioten botere politiko eta militarra Estoniako Gobernuari. Egun batzuk geroago, SESBeko indar armatuek Estonia inbaditu zuten, Estoniako Independentzia Gerraren hasiera markatuz. Estoniako indar militar txikia, gaizki armatua, Herrien Indarra ere deitua (estonieraz: Rahvavägi), Armada Gorriak zokoratu zuen erabat Estonian - Tallinn hiriburuaren inguruan. 34 kilometro eskas batek bereizten zituen Tallinn eta lehen lerroa.

1919ko urtarrilean, Estoniako indar armatuek kontraeraso bat egin zuten, Maiatzeko Ofentsiba, Johan Laidoner komandante buruaren agindupean. Lurreko Indarrek Erresuma Batuko Royal Navyren laguntza izan zuten, baita finlandiar, suediar eta daniar boluntarioena ere. 1919ko otsailaren amaieran, Armada Gorria Estoniako lurralde guztietatik kanporatua izan zen. 1920ko otsailaren 2an, Tartuko Bake Ituna sinatu zuten Estoniako Errepublikak eta Errusiako Sobietar Errepublika Sozialista Federatiboak. SESB eta Alemaniako Freikorps boluntarioen aurka Estoniako Askapen Gerra irabazi ondoren, Estoniak hogeita bi urtez eutsi zion independentziari. 

1939ko abuztuan, Bigarren Mundu Gerra hasi baino lehentxeago, Stalinek eta Hitlerrek ezkutuan erabaki zuten Estoniako Errepublikaren patua.Bi liderrek Ekialdeko Europa "interes bereziko esparruetan" banatzea adostu zuten, Molotov-Ribbentrop Itunak bere Protokolo Gehigarri Sekretuan adierazten zuen bezala.[8] Itun horren arabera, Sobietar Batasunak okupatu behar zuen Estonia. Estoniako gobernuak akordio bati baiezkoa ematea erabaki zuen, eta, akordio horri esker, SESBek base militarrak eta 25.000 soldadu ezarri zituen Estoniako lurretan, "elkar defentsarako".[9] 1940ko ekainaren 12an, Estoniaren erabateko blokeo militarrerako agindua eman zitzaion Sobietar Batasuneko Flota Baltikoari. Sobietarren indar izugarria ikusita, alferrikako eta itxaropenik gabeko gerra baten odol isuria saihesteko, 1940ko ekainaren 17an Estoniako gobernuak ez eustea erabaki zuen. Estoniaren okupazio militarra 1940ko ekainaren 21ean amaitu zen. Estoniako indar armatuak 1940ko uztailean armagabetu zituen Armada Gorriak, sobietarren aginduen arabera.[10] Signal Batailoia bakarrik, Tallinnen kokatua, Raua kalean, kontra egiten jarraitu zuen. Armada Gorriak borrokarako ibilgailu blindatuek lagundutako errefortzu gehigarriak ekarri zituenez, borrokak zenbait ordu iraun zuen, eguzkia sartu arte. Azkenean, hildako bat eta hainbat zauritu egon ziren Estoniako aldean, eta 10 bat hildako eta zauritu gehiago Sobietar Batasuneko aldean. Erresistentzia militarra negoziazioekin amaitu zen. Signal Battalion errenditu egin zen eta armak kendu zizkioten.

Bigarren Mundu Gerran, estoniar askok bat egin zuten Alemania Naziaren Wehrmachteko unitate laguntzaileekin, baita boluntarioak eta SSko Waffen Grenadier Dibisioaren 20.ean parte hartu zuten, SESB aliatuaren aurka borrokatzen zirenak. 

Estoniako Indar Armatuak 1991eko irailaren 3an berrezarri zituen Estoniako Errepublikako Kontseilu Gorenak. 1991n eraberritu zutenetik, Estoniako indar armatuek 30 unitate zahar eta berri baino gehiago berriztu eta berrezarri dituzte, baita armadaren hainbat adar ere. 

2011z geroztik, Estoniako Indar Armatuen komandantea Estoniako Gobernuak izendatzen du, eta Defentsa Ministerioaren bidez.

EstoniDefentsa Indarren erakundea 2024ko urtarriletik aurrera (egin klik handitzeko)

Nazioarteko lankidetza

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Soldadu estoniarrak Iraken, IMI Galil fusilekin armaturik (2005)

2004az geroztik, Estonia NATOko eskubide osoko kidea da; independentzia berrezarri ondoren, kide izatea lehentasun nagusietako bat bilakatua zen. Estoniak defentsa eta segurtasun alorretan lankidetza oso estua duen herrialdeen artean daude AEBak. Gaur egun, Estoniak NATOren Erantzun Indarrean parte hartzen du eta NTM-I (NATOren Prestakuntza Misioa - Irak) laguntzen du. 2009ra arte, Estoniak 40 soldadu zituen Irakeko Gerran Amerikako Indarrekin batera borrokan, eta 150 soldadu, hau da, bere indar militar aktibo osoaren % 3 inguru, Afganistango Gerran Britainiar Indarrekin batera borrokan. Geroztik, Estoniako indarrak Iraketik erretiratu dira. Bi kasuetan, unitateak erregularki txandakatzen ziren. Estoniak, gainera, nazioarteko misioetarako bakegileak ematen ditu Bosnian zein Kosovon, KFORen esparruan, EBko gudu-zelaietan eta NATOren Erantzun Indarreko txandakatzeetan laguntzen du, eta EBren pirateriaren aurkako operazioetan parte hartzen du Somaliako kostaldearen aurrean. Estoniako armadak STANAG armak eta ekipoak erabiltzen ditu (NATO elkarreragingarria) hainbat herrialderi erositakoak, bestea beste, Finlandia, Suedia, Alemania, Danimarka, Britainia Handia, Estatu Batuak eta Israel.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. "Command Sergeant Major of the Estonian Defence Forces sergeant major Enn Adoson". Estonian Defence Forces.
  2. (Ingelesez) «Estonian Defence Forces» Estonian Defence Forces 2025-03-07 (Noiz kontsultatua: 2025-04-09).
  3. IISS 2022, p. 101.
  4. «2023. aasta riigieelarve sõnumid | Eesti Vabariigi Valitsus» web.archive.org 2023-01-14 (Noiz kontsultatua: 2025-04-09).
  5. (Estonieraz) «Kaitse-eelarve | Kaitseministeerium» www.kaitseministeerium.ee (Noiz kontsultatua: 2025-04-09).
  6. «Estonian Defence Forces -» web.archive.org 2008-03-15 (Noiz kontsultatua: 2025-04-09).
  7. Estonian National Defence Policy. .
  8. The World Book Encyclopedia ISBN 0-7166-0103-6
  9. Smith, David J. The Baltic States: Estonia, Latvia and Lithuania, Page 24, ISBN 0-415-28580-1
  10. «Kaitsevägi» Kaitsevägi.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]