Saltu al enhavo

Biblioteko

Redakti ligilojn
El Vikipedio, la libera enciklopedio
Ĉi tiu artikolo temas pri kolekto de libroj. Por informadika esprimo rigardu la paĝon Biblioteko (programado). Koncerne aliajn signifojn aliru la apartigilon Librejo (apartigilo).
Biblioteko ĉe la Monaĥejo Melk en Aŭstrio.
Biblioteko Sankta Floriano ĉe la St. Florian en Aŭstrio.

Laŭ PIV biblioteko estas

  • Kolekto de libroj aŭ manuskriptoj, posedataj de unu persono aŭ institucio.
  • Ĉambro aŭ domo, kie oni konservas tian kolekton.
  • Bretaro aŭ ŝranko por ordigi librojn.
  • Serio de libroj eldonitaj de unu sama eldonisto en sama prezentado kaj pri similaj temoj.
  • En komputiko (Biblioteko (programado)) aro da proceduroj kun ĝenerala utileco disponataj por uzado en aliaj komputilaj programoj.[1]

Librejo[2] (librarejo, librokolektejo, biblioteko)[3] estas kolekto da libroj propraj aŭ publikaj. Pli specife, libraro estas aro da legeblaj kaj prunteblaj datumaĵoj (libroj, vidbendoj, ktp) kiel servo de ŝtata aŭ urba institucio. Profesia laboristo, zorganto, estro de libreja laboristaro estas nomata libraristo aŭ bibliotekisto, nome oficisto komisiita pri la aranĝo, pruntedonado ktp de biblioteko.[4]

Etimologio

[redakti | redakti fonton]

La origino de la vorto estas la vorto βιβλιοθήκη en la antikva greka, konsistante el βιβλίον (biblios; libro) kaj θήκη (taka; skatolo); kaj ĝi estas uzata hodiaŭ en multaj lingvoj, inkluzive de la franca (Bibliothèque), la germana (Bibliothek) kaj la rusa (библиотека).

Terminoj derivitaj de la latina vorto "librarium", signifante skatolo por libroj, estas uzataj en la angla (library) kaj en aliaj lingvoj (ekz. hindia: "लाइब्रेरी", "lāibrerī"; ​​​​urdua: "لائبریری", "lā'ibrerī"; ​​​​itala: "libreria"). La latina vorto librarium konsistas el "liber" (libro), kaj la sufikso "-ārium", kio signifas "loko destinita por aparta afero" (ekzemple, columbarium, signifante kolombejo, kiu estas kolumbario).

Historio de bibliotekoj

[redakti | redakti fonton]
Biblioteko de Aŝurbanipal en Mezopotamio, ĉirkaŭ 1500-539 a.n.e.

Privataj aŭ personaj bibliotekoj estis formataj de nefikciaj kaj de fikciaj libroj, (male al la ŝtataj aŭ instituciaj registroj tenitaj en arkivoj) unuafoje aperis en klasika Grekio. En la antikva mondo la elteno de biblioteko estis malkutima (sed ne nure) privilegio de riĉa individuo. Tiuj bibliotekoj povis esti ĉu privataj aŭ publikaj, t.e. por personoj kiuj estus interesataj uzi ilin. La diferenco el moderna publika biblioteko kuŝas en la fakto ke ili estis kutime ne financataj per publikaj fondusrimedoj. Oni ĉirkaŭkalkulis, ke en la urbo Romo fine de la 3a jarcento estis ĉirkaŭ 30 publikaj bibliotekoj. Publikaj bibliotekoj ekzistis ankaŭ en aliaj urboj de antikva Mediteranea regiono (ekzemple, la Biblioteko de Aleksandrio).[5] Poste, en la Mezepoko, ankaŭ monaĥejoj kaj universitatoj havis bibliotekojn kiuj povus esti alireblaj al la ĝenerala publiko. Tipe ne la tuta kolekto estis disponebla al la publiko, la libroj ne estis prunteblaj kaj ofte estis ĉenligitaj al legobudoj por eviti ŝtelojn. En la Mezepoko en Eŭropo la libroj restis ĉefe en monaĥejoj, unu el kies plej gravaj funkcioj estis precize konservi librojn, ĝis tiam nepaperaj kaj skribitaj mane. Tiele la biblioteko estis nepra ejo el monaĥejoj; vidu ekzemple ties funkciadon en la historia romano de Umberto Eco nome Il nome della rosa.

Post la invado, fare la ĝermanaj gentoj, de la teritorioj de la romia imperio, pri neniu biblioteko estis mencio. La unuan kreis pramezepoka verkisto Kasiodoro en Vivarium (Kalabrio) komence de la 6a jarcento kiun li prestiĝigis per verkoj de la greka-latina literaturo kaj per la verkoj de la Kristanaj Patroj; kelkajn jardekojn poste famiĝis, inspirita de la Kasiodora, tiu de la monaĥejo en Monto Kasino kaj pliposte tiu de monaĥejo en Bobbio (Lombardio). Tiuj bibliotekoj fariĝis inspiro kaj modelo por estontaj eŭropaj bibliotekoj, kaj komencis praktikigi la privatan, do silentan, legadon ĉar ĝis tiam oni uzadis nur la kolektivan, do laŭtvoĉan, legadon. [6]

Uzantoj studante kaj legante ĉe publika biblioteko de Novjorko.

La komenco de la moderna publika biblioteko startas ĉirkaŭ la 15a jarcento kiam individuoj ekdonacis librojn al la urboj.[7] La kresko de la sistemo de la publika biblioteko en Usono ekis en la fino de la 19a jarcento kaj estis grandkvante helpita de donacoj el Andrew Carnegie. Tio montris la separon de sociaj klasoj en la socio: malriĉuloj aŭ mezklasuloj devis aliri al plej libroj pere publika biblioteko aŭ pere de aliaj rimedoj, dum la riĉulo povis havi privatan bibliotekon konstruita en siaj hejmoj. En Usono la informo Report of the Trustees de la Bostona Publika Biblioteko de 1852 establis la justigon por la publika biblioteko kiel institucio financita per impostado intencanta etendi la edukajn oportunojn kaj havigi ĝeneralan kulturon.[8]

La alveno de la poŝlibroj en la 20a jarcento kondukis al eksplodo de popularaj publikigaĵoj. Poŝlibroj faris libroposedon atingebla por multaj personoj. Poŝlibroj ofte estas verkoj el ĝenroj kiuj estis antaŭe publikigitaj precipe en pulpaj magazinoj. Kiel rezulto de la malalta kosto de tiaj libroj kaj la etendo de librejoj plenigitaj je ili (aldone al la kreado de pli malgranda merkato de tre malmultekostaj uzitaj poŝlibroj) posedi privatan bibliotekon ĉesis esti statusa simbolo por nur riĉuloj.

Eŭropa Komisiono planas prepari ciferecan bibliotekon.

Funkciado

[redakti | redakti fonton]
Videobendaro en biblioteko.

Bibliotekoj povas havigi fisikajn aŭ ciferecan aliron al materialoj, kaj ili povas esti fizika loko, virtuala, aŭ ambaŭ (hibrida). Kolekto de biblioteko povas enhavi librojn, gazetojn, ĵurnalojn, manuskriptojn, filmojn, mapojn, grakifaĵojn, dokumentojn, mikrodokumentojn, KD-ojn, sonkasedojn, videobendojn, DVD-ojn, Blu-radiajn diskojn, bitlibrojn, sonlibrojn, datumbazojn, tabloludojn, videoludojn, kaj aliajn formatojn. Bibliotekoj ege gamas amplekse laŭ grando, ĝis milionoj da kolekteroj.

Bibliotekoj ofte disponigas trankvilajn spacojn por privata studado, komunajn areojn por faciligi grupostudadon kaj kunlaboradon, kaj publikajn instalaĵojn por aliro al siaj elektronikaj resursoj kaj Interreto. Publikaj kaj instituciaj kolektoj kaj servoj povas esti destinitaj por uzo de homoj kiuj elektas ne — aŭ ne povas — aĉeti ampleksan kolekton mem, kiuj bezonas materialon kiun neniu individuo povas racie atendi havi, aŭ kiuj postulas profesian helpon al sia esplorado.[9]

Servoj proponitaj fare de biblioteko estas diverse priskribitaj kiel bibliotekaj servoj, informoservoj, aŭ la kombinaĵo "biblioteko kaj informservoj", kvankam diversaj institucioj kaj fontoj difinas tian terminologion alimaniere. Organizoj aŭ fakoj ofte estas nomitaj per unu el tiuj nomoj.[10][11][12][13][14][15][16]

Interna organizado

[redakti | redakti fonton]
Bretoj en biblioteko en Hongkongo, montrantaj nombroj de la klasiga skemo por helpi legantojn loki verkojn en tiu fako.

La plej multaj bibliotekoj havas materialojn aranĝitajn en specifa ordo laŭ biblioteka klasifiksistemo, tiel ke eroj povas esti lokigitaj rapide kaj kolektoj trarigarditaj efike.[17] Kelkaj bibliotekoj havas kromajn galeriojn preter tiuj publikaj, kie "referencaj" materialoj estas stokitaj. Tiuj referencejoj povas esti malfermaj al elektitaj membroj de publiko dum aliaj povas postuli patronojn por formuli "stakopeton" - peton por ke helpanto prenu la materialon de la fermitaj stakoj.

Plej grandaj bibliotekoj ofte estas dividitaj en fakojn homekipitaj fare de kaj paraprofesiuloj kaj profesiaj bibliotekistoj. Iliaj fakaj nomoj kaj profesiaj nomoj povas ŝanĝiĝi depende de sia loko kaj la bezonoj de la biblioteko.

Bazaj taskoj en bibliotekadministrado inkludas planitajn akirojn (kiujn materialojn la biblioteko devus akiri, per aĉeto aŭ alie), klasifikado kaj konservado de eroj (precipe maloftaj kaj delikataj arkivmaterialoj kiel ekzemple manuskriptoj), malakirado de materialoj, patronpruntado, kaj evoluigado kaj administrado de bibliotekaj komputilsistemoj kaj teknologio.[18] Pli longperspektivaj aferoj inkludas plani la konstruadon de novaj bibliotekoj aŭ etendaĵoj al ekzistantaj, kaj la evoluon kaj efektivigon de atingoservoj kaj legado-pliigaj servoj (kiel ekzemple plenkreskula legopovo kaj la programado de infanoj). Bibliotekmaterialoj kiel libroj, revuoj, periodaĵoj, KD-oj, ktp. estas administritaj uzante bibliotekan klasifiksistemon kiel ekzemple la teorio de la Dewey Decimal Classification, kvankam bibliotekoj kutime adaptos sian klasifiksistemon por kongrui kun siaj bezonoj.[19] La Internacia Organizo por Normigo (ISO, laŭ anglalingva mallongigo de International Organization for Standardization) publikigis plurajn normojn koncerne la administradon de bibliotekoj tra sia Teknika Komitato 46 (TC 46),[20] kiu rilatas al "bibliotekoj, dokumentaro- kaj informo-centroj, eldonado, arkivoj, rekordadministrado, muzedokumentado, indeksado kaj abstraktado de servoj, kaj informadiko". La jena estas parta listo de kelkaj el ili:[21]

Ĝis la apero de ciferecaj katalogoj, kartkatalogoj estis la tradicia metodo de organizado de la listo de resursoj kaj ilia loko ene de granda biblioteko.
  • ISO 2789:2006 Statistiko pri informado kaj dokumentado — Internacia Biblioteko
  • ISO 11620:1998 Indikiloj pri informado kaj dokumentado — Uzado de bibliotekoj
  • ISO 11799:2003 Informado kaj dokumentado — Postuloj de dokumenta stokado por materialoj de arkivo kaj de biblioteko
  • ISO 14416:2003 Informado kaj dokumentado — Postuloj por binbdado de libroj, gazetoj, serioj, kaj aliaj paperdokumentoj por arkivo kaj uzaado en biblioteko — Metodoj kaj materialoj
  • ISO/TR 20983:2003 Informado kaj dokumentado — Indikiloj por uzado de elektronaj bibliotekaj servoj

Biblioteka katalogo estas registro de ĉiuj bibliografiaj aĵoj troviĝantaj en biblioteko aŭ grupo de bibliotekoj, kiaj reto de bibliotekoj ĉe kelkaj urboj. Bibliografia ero povas esti ajna informa ento (ekz., libroj, komputilaj arkivoj, grafikaĵoj, bildoj, tridimensiaj eroj, kartografia materialo, ktp.) kiu estas konsiderata biblioteka materialo (ekz., unuopa romano en antologio), aŭ grupo de bibliotekaj materialoj (ekz., trilogio), aŭ ligitaĵo el la katalogo (ekz., retejo) tiom kiom ĝi estas grava por la katalogo kaj por la uzantoj de la biblioteko.

Biblioteka klasifiko estas sistemo laŭ kiu bibliotekaj materialoj estas aranĝita laŭ la temo. Bibliotekaj klasifikoj uzas notosistemon kiu reprezentas la ordon de temoj en la klasifiko kaj permesas aĵojn kiuj estu stokitaj laŭ tiu ordo. Sistemoj de biblioteka klasifiko grupigas rilatajn materialojn kune, tipe aranĝitaj en hierarkia arbostrukturo. Diferenca tipo de klasifika sistemo, nomata fakoklasifiko, estas ankaŭ amplekse uzata kiu permesas la atribuon de multaj klasifikoj al objekto, permesante ke klasifikoj estu ordigitaj en multaj vojoj.

Uzado

[redakti | redakti fonton]
Interno de la Nacia Biblioteko de Finnlando en Helsinki.

Kelkaj uzantoj eble ne scias kiel plene utiligi bibliotekresursojn, aŭ sentas maltrankvilon alproksimiĝante al laborantarano. Manieroj per kiuj la enhavo de biblioteko estas montrita aŭ alirita povas influi sur ties uzado. Malnoviĝinta aŭ mallerta serĉosistemo, aŭ dungitaro nevolonta aŭ ne konvene trejnita por plenumi siajn taskojn, limigos la utilecon de biblioteko. En la publikaj bibliotekoj de Usono, komenciĝante en la 19-a jarcento, tiuj problemoj pelis la aperon de la movado por bibliotekinstruado, kiu rekomendis bibliotekuzantan edukadon.[22] Unu el la fruaj gvidantoj estis John Cotton Dana.[23] La baza formo de biblioteka instruado foje estas konata kiel informada instruado.[24]

Bibliotekoj devus informi siajn uzantojn pri kiuj materialoj estas haveblaj en siaj kolektoj kaj kiel aliri tiujn informojn. Antaŭ la komputila epoko, tio estis plenumita per la karta katalogo - kabineto (aŭ multoblaj kabinetoj) enhavanta multajn tirkestojn plenigitajn je slipoj kiuj identigis librojn kaj aliajn materialojn. En granda biblioteko, la kartkatalogo ofte plenigis grandan ĉambron.

La apero de labortablaj komputiloj kaj la Interreto, aliflanke, kaŭzis la adopton de elektronikaj katalogaj datumbazoj (ofte referitaj kiel "webcats" aŭ kiel retpublikaj alirkatalogoj, OPAC-oj), kiuj permesas al uzantoj serĉi la havaĵojn de la biblioteko de iu ajna loko kun retaliro.[25] Tiu stilo de kataloga prizorgado estas kongrua kun novaj specoj de bibliotekoj, kiel ekzemple ciferecaj bibliotekoj kaj distribubibliotekoj, same kiel pli malnovaj bibliotekoj kiuj estis renovigitaj. Grandaj bibliotekoj povas esti disigitaj ene de pluraj konstruaĵoj tra la urbo, ĉiu havante multoblajn plankojn, kun multoblaj ĉambroj enhavantaj siajn resursojn pere de serio de bretoj. Post kiam uzanto lokalizis rimedon ene de la katalogo, ili tiam devas uzi navigacian gvidadon por preni la rimedon fizike, procezon kiu povas esti helpita per signalado, mapoj, GPS-sistemoj, aŭ RFID-etikedado.

Finnlando havas la plej altan nombron da registritaj libroprunteprenantoj pokape en la mondo. Pli ol duono de la populacio de Finnlando estas registritaj prunteprenantoj.[26] En Usono, publikbibliotekaj uzantoj averaĝe pruntis ĉirkaŭ 15 librojn por uzanto jare de 1856 ĝis 1978. De 1978 ĝis 2004, librocirkulado per uzanto malkreskis ĉirkaŭ 50%. La kresko de aŭdvidaj cirkulado, taksita je 25% de totala cirkulado en 2004, respondecas pri proksimume duono de tiu malkresko.[27]

Rilato kun Interreto

[redakti | redakti fonton]
Bibliotekuzantoj uzantaj Interteton ĉe la Biblioteko Howard en la Universitato Tulane en Novorleano, Luiziano.

Biblioteko povas fari uzon de la Interreto laŭ kelkaj manieroj, de kreado de sia propra biblioteka retejo ĝis igi la enhavon de siaj katalogoj serĉebla rete. Iuj specialigitaj serĉiloj kiel Google Scholar proponas manieron faciligi serĉadon de akademiaj rimedoj kiel ekzemple ĵurnalaj artikoloj kaj esploraj artikoloj. La Retkomputila Biblioteko-Centro permesas al iu ajn serĉi la plej grandan deponejon de la monda de bibliotekregistroj tra ĝia reta datumbazo WorldCat.[28] Retejoj kiel LibraryThing kaj Amazon disponigas resumojn, recenzojn kaj rekomendojn de libroj.[28] Bibliotekoj disponigas komputilojn kaj retaliron por permesi al homoj serĉi informojn rete.[29] Reta informaliro estas precipe alloga por pli junaj bibliotekuzantoj.[30][31][32][33][34]

Ciferecigo de libroj, precipe tiuj kiuj estas elĉerpitaj, en projektoj kiel ekzemple Google Books disponigas resursojn por bibliotekoj kaj aliaj retaj uzantoj. Pro siaj havaĵoj de valora materialo, kelkaj bibliotekoj estas gravaj partneroj por serĉiloj kiel ekzemple Guglo en realigado de la potencialo de tiaj projektoj kaj ricevis reciprokajn avantaĝojn en kazoj en kiuj ili negocis efike.[35] Ĉar la eminenteco de kaj dependeco de la Interreto kreskis, bibliotekservoj movis la emfazon de plejparte disponigado de presaĵresursoj al disponigado de pli da komputiloj kaj pli da retaliro.[36] Bibliotekoj alfrontas kelkajn defiojn en adaptado al novaj manieroj de informserĉado kiuj povas substreki oportunon super kvalito,[37] reduktante la prioritaton de informaj legokapabloj.[38] La ebla malkresko en biblioteka uzokutimo, precipe de referencservoj, [39] metas la neceson de tiuj servoj en dubon.

Biblioteka budotablo en Fukuĉiĝama Publika Biblioteko en Fukuĉiĝama, Kioto, Japanio.

Bibliotekfakuloj agnoskis, ke bibliotekoj devas trakti la manierojn laŭ kiuj ili proponas siajn servojn, se ili volas konkuri kun la Interreto kaj mildigi la riskon de perdado de uzantoj.[40] Ĉi tio inkluzivas antaŭenigi la trejnadon pri informa legopovo konsiderita esenca por la biblioteka profesio.[38][41][42] Multaj usonaj esplorbibliotekistoj fidas je la Kadro por Informa Legopovo de la Usona Bibliotekasocio ACRL por gvidi studentojn kaj fakultaton en esplorado.[43] Tamen, proponado de servoj devas esti adekvate subtenita finance por sukcesi. Tio povas esti problema por bibliotekservoj kiuj estas publike financitaj kaj malfacilas pravigi deturni financon al ŝajne periferiaj areoj kiel ekzemple markado kaj proponado.[44]

La aspekto pri privateco de bibliotekuzado en la interreta epoko estas afero de kreskanta zorgo kaj pledado; priprivatecaj laborrenkontiĝoj estas gviditaj fare de la Bibliotek-Libereca Projekto kiu instruas bibliotekistojn pri ciferecaj iloj (kiel ekzemple la Tor reto) por malhelpi amasan gvatadon.[45][46][47]

Tipoj

[redakti | redakti fonton]
Privata biblioteko de Charles Edward Brock.

Publika biblioteko estas biblioteko kiu estas alirebla fare de la ĝenerala publiko kaj estas ĝenerale financata el publikaj fonto, kiaj impostado. Ĝi estas funkciigita de bibliotekistoj kaj eble de bibliotekaj paraprofesiuloj, kiuj estas ankaŭ civilservantoj.

Nacia biblioteko plej ofte konservas ĉiujn librojn eldonitajn en la koncerna lando kaj havas sidejon en la regurbo. Nacia biblioteko estas fondita aŭ nomumita de registaro elstara biblioteko kolektanta kaj arkiviganta literaturon de la ŝtato aŭ lingvoareo. Malkiel publikaj bibliotekoj, malofte lasas pruntepreni librojn. Naciaj bibliotekoj ofte ampleksas multevalorajn, signifoplenajn kaj rarajn verkojn kaj distingas pro sia dimensio kaj stoko, kompare kun aliaj bibliotekoj.

Privata biblioteko estas biblioteko sub la zorgo de privata posedanto, kompare al tiu de publika institucio, kaj kutime establita nur por ties uzado fare de malgranda nombro de personoj, aŭ eĉ de unusola persono

Akademia biblioteko estas biblioteko en akademia institucio kaj estas destinita por kaj studentoj kaj la instruistaro por studado kaj esploro. Bibliotekoj estas konsideritaj signifa komponaĵo en iu akademia institucio kaj la kvalito de la biblioteko kaj kolekto estas unu el la kriterioj por taksi la kvaliton de la institucio. La biblioteko inkluzivos la tutan materialon necesan por studentoj por iliaj formalaj studoj same kiel ĝisdatigitan kaj ampleksan esplormaterialon por altnivelaj studoj, intelekta riĉigo kaj esplorado.

Muzikbiblioteko estas loko kie materialoj rilataj al muziko estas bonorde kolektitaj por konservi ilin kaj permesi efikan uzadon de ili. Tia biblioteko povas enhavi presitajn materialojn, kiel vortarojn, enciklopediojn, indeksojn kaj manlibrojn, aŭ nepresitajn materialojn, kiel ciferecajn muziknotojn aŭ son- kaj aŭd- registraĵojn.

Kinobiblioteko aŭ Kinoteko (franca: Cinémathèque) estas arkiva instituto kiu konservas filmojn. La kinobiblioteko ofte okazigas kulturajn agadojn ligitajn al filmoj kiel ekzemple projekcioj, prelegoj kaj filmfestivaloj.

Heredaĵbiblioteko (nederlande erfgoedbibliotheek) estas biblioteko kie oni konservas specifajn elementojn el la kolekto por ĉiam ('eterne'). Tial heredaĵo-biblioteko estas ankaŭ nomata konservadbiblioteko (nederlande bewaarbiblioteek). Do neniam estas forigataj dokumentoj. Unu el la celoj de tia biblioteko estas establi posedaĵon kun historiaj, kulturaj aŭ sciencaj valoroj.

Bibliotekoscienco

[redakti | redakti fonton]

Bibliotekscienco (ankaŭ Libraroscienco) estas studo pri aferoj rilataj al laboro ĉe bibliotekoj. Ĝi inkluzivas akademiajn esplorojn (plejparte opiniosondojn) pri la uzado de bibliotekaj iloj kaj pri interagado inter homoj kaj bibliotekaj sistemoj. Ĉi tiuj esploroj ĝenerale traktas difinitajn bibliotekojn dum difinitaj tempoj. La organizo de la scio por efika reakiro de rilataj informoj estas la ĉefa celo de bibliotekosciencaj esploroj. Bazaj temoj en bibliotekoscienco estas la akiro, klasigo kaj konservado de bibliotekaj materialoj. Lastatempe oni konsideras inform-arkitekturon pligraviĝanta branĉo de bibliotekoscienco.

Esperanto kaj bibliotekoj

[redakti | redakti fonton]
Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Esperanto-biblioteko.

Evidenta, ĉar esperantlingvaj libroj ne estas tiom facile alireblaj en la "ekstera" mondo, deĉiame esperantistaj privatuloj kaj precipe organizoj devis uzi esperantlingvajn bibliotekojn. Tre konataj estas la esperantlingvaj bibliotekoj, interalie[48], de la Esperantomuzeo de Vieno, nome Kolekto por Planlingvoj de la Aŭstruja Nacia Biblioteko, kaj de aliaj esperantomuzeoj en Ĉeĥio, Hispanio (Sant Pau d'Ordal) ktp., la Biblioteko Hector Hodler de UEA, la Biblioteko Butler de Brita Esperanto-Asocio ktp. Ana Manero publikigis artikolon pri la organizo kaj enretigo de la Biblioteko Juan Régulo Pérez de Hispana Esperanto Federacio.[49]

Bildaro

[redakti | redakti fonton]

Famaj bibliotekoj

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ PIV, SAT, Parizo, 2002, paĝo 154.
  2. ↑ "Библиотека" laŭ rusa-esperanta-vortaro (eldonejo "Impeto", 2008)
  3. ↑ Laŭ Francisko Azorín biblioteko estas Ĉambro, edifico por konservado de libroj. Ŝranko por libroj, Kolekto da libroj. En Francisko Azorín, arkitekto, Universala Terminologio de la Arkitekturo (arkeologio, arto, konstruo k. metio), Presejo Chulilla y Ángel, Madrido, 1932, paĝo 35. Kaj li indikas etimologion el greka bibliotheke el biblion + theke (libro ŝranko) kaj de tie la latina bibliotheca. Li indikas ankaŭ rilatajn terminojn kiaj bibliotekografio, bibliotekonomio kaj bibliotekisto. Azorín, samloke.
  4. ↑ PIV, SAT, Parizo, 2002, paĝo 154.
  5. ↑ Miriam A. Drake, Encyclopedia of Library and Information Science (Marcel Dekker, 2003), "Public Libraries, History".
  6. ↑ [1]. Cassiodoro il Grande. Roma, i barbari e il monachesimo, 2009, Jaca Book (Italio).
  7. ↑ Miriam A. Drake, Encyclopedia of Library, "Public Libraries, History".
  8. ↑ McCook, Kathleen de la Peña (2011), Introduction to Public Librarianship, 2nd ed., p. 23 New York, Neal-Schuman.
  9. ↑ Howard, Jennifer, "The Complicated Role of the Public Library", Humanities: the Magazine of the National Endowment of the Humanities, Fall 2019.
  10. ↑ Library & Information Service. Arkivita el la originalo je 4a de Marto 2021. Alirita 6a de Marto 2021 .
  11. ↑ (1a de Februaro 1986) “Types of Library and Information Service”, Management Decision 24 (2), p. 8–24. doi:10.1108/eb001400. Alirita 6a de Marto 2021.. 
  12. ↑ A quick guide to services provided by Library & Information Services. Arkivita el la originalo je 18a de Aprilo 2021. Alirita 6a de Marto 2021 .
  13. ↑ Reference and Information Service (27a de Aprilo 2000). Arkivita el la originalo je 13a de Aprilo 2021. Alirita 6a de Marto 2021 .
  14. ↑ (2013) “The value of library and information services in patient care: results of a multisite study”, Journal of the Medical Library Association 101 (1), p. 38–46. doi:10.3163/1536-5050.101.1.007. 
  15. ↑ Government of Tasmania (29a de Januaro 2021) COVID Safe Workplace Guidelines: Library and other information services industry. Arkivita el la originalo je 8a de Marto 2021. Alirita 6a de Marto 2021 .
  16. ↑ Information and research services principles (29a de Marto 2019). Arkivita el la originalo je 10a de Marto 2021. Alirita 6a de Marto 2021 .
  17. ↑ Library classification. Encyclopædia Britannica. Arkivita el la originalo je 16a de Aprilo 2021. Alirita 17a de Oktobro 2017 .
  18. ↑ Stueart, Robert. (2013) Library and information center management. Santa Barbara: Libraries Unlimited. ISBN 978-1-59884-988-2. OCLC 780481202.
  19. ↑ (2010) “Modified Dewey Decimal Classification Theory for Library Materials Management”, International Journal of Innovation, Management and Technology 1 (3), p. 292–94. Alirita 24a de Februaro 2022.. 
  20. ↑ ISO – Technical committees – TC 46 – Information and documentation. ISO.org. Arkivita el la originalo je 3a de Julio 2010. Alirita 7a de Marto 2010 .
  21. ↑ ISO – ISO Standards – TC 46 – Information and documentation. ISO.org. Arkivita el la originalo je 3a de Julio 2010. Alirita 7a de Marto 2010 .
  22. ↑ (2003) “The origin of library instruction in the United States, 1820–1900”, Research Strategies 19 (3/4), p. 233–43. doi:10.1016/j.resstr.2004.11.001. 
  23. ↑ (2000) “The librarian as secular minister to democracy: The life and ideas of John Cotton Dana”, Libraries & Culture 35 (4), p. 514–34. 
  24. ↑ (2006) “Information literacy: Adapting to the media age”, Alki 22 (1), p. 10–12. 
  25. ↑ (1992) “Online public access catalogs”, Academic and Library Computing 9 (2), p. 9–13. doi:10.1108/EUM0000000003734. 
  26. ↑ . The humble Number One: Finland. This is Finland (September 2010). Arkivita el la originalo je 13a de Aŭgusto 2011. Alirita 17a de Marto 2012 .
  27. ↑ . Book Circulation Per U.S. Public Library Iser Since 1856 (29a de Julio, 2007). Arkivita el la originalo je 28a de Novembro 2021. Alirita 7a de Majo, 2022 .
  28. ↑ 28,0 28,1 . Why you can't find a library book in your search engine (January 21, 2009). Arkivita el la originalo je 14a de Januaro 2014. Alirita 7a de Majo, 2022 .
  29. ↑ (2005) “Seeking Better Web Searches”, Scientific American 292 (2), p. 51–57. doi:10.1038/scientificamerican0205-66. Bibkodo:2005SciAm.292b..66M. 
  30. ↑ (Novembro 2006) “Teenagers analyse their public library”, New Library World 107 (11), p. 481–498. doi:10.1108/03074800610713307. Alirita 7a de Majo, 2022.. 
  31. ↑ Youth Matters (Julio 2005). Arkivita el la originalo je 8a de Aprilo 2010. Alirita 7a de Majo, 2022 .
  32. ↑ (2005) “Literacy as a Leisure Activity: Free-time preferences of Older Children and Young Adolescents”, Language, Speech, and Hearing Services in Schools 36 (2), p. 93–102. doi:10.1044/0161-1461(2005/009). 
  33. ↑ (Februaro 2008) “Enticing Teenagers into the Library”, Library Review 57 (1), p. 25–35. doi:10.1108/00242530810845035. 
  34. ↑ Museums, Libraries and Archives, Department of Culture, Media and Sport & Laser Foundation (Junio 2006). A Research Study of 14–35-year olds for the Future Development of Public Libraries (PDF) (Report). MLA. Arkivita el la originalo (PDF) la 5an de Marto 2012. Alirita la 7an de Majo 2022.
  35. ↑ Darnton, Robert (12a de Februaro 2009). "Google & the Future of Books". New York Review of Books. Vol. 56, no. 2. Arkivita el la originalo la 30an de Marto 2010. Alirita la 7an de Majo 2022.
  36. ↑ (30a de Aprilo, 2004) “Public Libraries: the changing face of the public library”, Ariadne (39). Alirita 7a de Majo, 2022.. 
  37. ↑ Born with the Chip: the next generation will profoundly impact both library service and the culture within the profession (1a de Majo 2004). Arkivita el la originalo je 14a de Septembro, 2013.
  38. ↑ 38,0 38,1 . Backtalk: don't surrender library values (15a de Majo 2005). Arkivita el la originalo je 12a de Junio 2012. Alirita 20a de Aprilo 2010 .
  39. ↑ . Reference service statistics and assessment. Pennsylvania State University (Septembro 2002). Arkivita el la originalo je 24a de Majo 2012. Alirita 7a de Majo, 2022 .
  40. ↑ Vrana, R., kaj Barbaric, A. (2007). "Improving visibility of public libraries in the local community: a study of five public libraries in Zagreb, Croatia". New Library World; 108 (9/10), pp. 435–44.
  41. ↑ CILIP (2010). "An introduction to information literacy". CILIP. London. Arkivita el la originalo la 16an de Junio 2011. Alirita la 13an de Aprilo 2010.
  42. ↑ . Googlizers vs. Resistors: library leaders debate our relationship with search engines (15a de Decembro 2004). Arkivita el la originalo je 8a de Junio 2005. Alirita 26a de Marto 2010 .
  43. ↑ . Framework for Information Literacy for Higher Education (angle) (2015-02-09). Arkivita el la originalo je 28a de Oktobro 2021. Alirita 2021-10-28 .
  44. ↑ (2005) “Branding in the United Kingdom Public Library Service”, New Library World 106 (1), p. 16–28. doi:10.1108/03074800510575320. Alirita 7a de Majo, 2022.. 
  45. ↑ SCREW YOU, FEDS! Dozen or more US libraries line up to run Tor exit nodes. The Register (17a de Septembro 2015). Arkivita el la originalo je 18a de Septembro 2017. Alirita 2015-09-21 .
  46. ↑ Libraries, Tor, Freedom and Resistance. Library Freedom Project at Kilton Library. Arkivita el la originalo je 28a de Septembro 2015.
  47. ↑ (2015) “Accidental Technologist: The Tor Browser and Intellectual Freedom in the Digital Age”, Reference & User Services Quarterly 54 (4), p. 17. doi:10.5860/rusq.54n4.17. 
  48. ↑ (eo) Marinko Gjivoje, Konsultlibro pri Esperantaj bibliotekoj kaj muzeoj - referenclibro, Eld. Gabrielli, p. 24, Ascoli Piceno, 1980.
  49. ↑ Ana Manero: De la breto al la reto, Beletra Almanako (BA6), Novjorko, 2009. Paĝoj 30-36.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]
Bibliotekoj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblioteko&oldid=9073570"